Bilateralizacja.

W materiale Oddziału dra K. Dąbrowskiego w Szpitalu Wolskim w Warszawie i w jego poradni przeciwgruźliczej stwierdzono bilateralizację prawie w 76% właśnie w przypadkach odmy leczniczej częściowej lub ze zrostami, które uniemożliwiały należyty ucisk chorych części płuca, zwłaszcza jam. W Sanatorium Wilkowice- Bystra również 77,8% przypadków bilateralizacji w toku leczenia odmą dotyczyło chorych z odmą częściową, nie uciskającą jam ani ognisk głównych (Piotr Plebańczyk). Bilateralizacji może sprzyjać wadliwe prowadzenie odmy leczniczej, np. gwałtowne oraz zbyt obfite dopełnianie zwiększające znacznie ciśnienie w jamie opłucnej i przez to wywołujące przekrwienie bierne w drugim płucu z następowym rozbudzeniem znajdujących się w nim nie czynnych ognisk gruźliczych. Bilateralizację poprzedza nieraz o parę tygodni lub miesięcy powikłanie odmy leczniczej ostrym wysiękowym zapaleniem opłucnej. Wśród materiału K. Dąbrowskiego w przypadkach bilateralizacji stwierdzono wysięk opłucnej w 70 % przypadków, natomiast ogólnie w przypadkach leczonych odmą tylko w 41%. Wbrew twierdzeniu niektórych, nie ma dostatecznych podstaw do przypuszczenia, że zapalenie opłucnej sprzyja powstaniu i rozwojowi gruźlicy w drugim płucu. Raczej należy przypuszczać, że zarówno zapalenie opłucnej, jak i bilateralizację wywołują te same czynniki, które zmniejszają odporność ustroju i przez to sprzyjają w ogóle zakażeniu gruźliczemu. Tymi czynnikami są nadmierna praca, niedożywianie, wszelkiego rodzaju nadużycia, urazy psychiczne, wielkie troski itp., u kobiet także poród, karmienie dziecka i in. W tych przypadkach bilateralizacja gruźlicy oraz zapalenie wysiękowe opłucnej są nowymi objawami zakażenia gruźliczego i nie stoją z sobą w związku przyczynowym. Częstość bilateralizacji w gruźlicy płuc podczas leczenia odmą opłucną oceniają różni autorowie niejednakowo. Różnice zależą najprawdopodobniej przede wszystkim od doboru przypadków do leczenia odmą, zwłaszcza zaś od liczby przypadków z dostatecznym uciskiem przez odmę ognisk gruźliczych w płucu. [podobne: hologramy els, skuteczny angielski dla dzieci wrocław, Badanie psychologiczne na broń Poznań ]