Rzucawka opłucna.

Jeżeli chory leży na prawym boku, to powietrze dostaje się do lewej wspólnej tętnicy szyjnej i lewej podobojczykowej i wywołuje ogólne objawy nerwowe dotyczące prawej połowy ciała oraz miejscowe w lewej górnej kończynie w postaci bladych plam o charakterze rumienia. W położeniu chorego na wznak oraz na brzuchu, powietrze toruje sobie drogę przede wszystkim do tętnicy bezimiennej, a zatkanie jej rozgałęzień wywołuje ogólne objawy nerwowe w lewej połowie ciała. Jeżeli do tętnicy głównej dostaje się na raz dużo powietrza, wtedy przenika ono do wszystkich tętnic odchodzących od łuku i wywołuje przez to obraz, kliniczny bardziej złożony. Zatory powietrze dotyczą częściej prawej półkuli mózgowej, gdyż w większości przypadków odmę leczniczą stosuje się po prawej stronie, a więc wytwarza się ją i dopełnia w położeniu chorego na lewym boku. Rzucawka opłucna może powstawać także przy stosowaniu większych ciśnień w jamie opłucnej wskutek zatkania naczyń mózgowych skrzepliną. Skrzeplina zostaje wyciśnięta przez wprowadzone do jamy opłucnej powietrze z drobnych żył w płucu, nieraz zaczopowanych w miejscach zajętych sprawą gruźliczą. Tym sposobem powstawania rzucawki opłucnej nie można tłumaczyć przypadków, w których groźne objawy zatorowe szybko ustępują. Zatory powietrzne zdarzają się częściej podczas dopełnień odmy. Tłumaczy się to większą ostrożnością lekarza podczas wytwarzania odmy niż podczas dopełnień, gdyż przy pierwszym z tych zabiegów łatwiej uszkodzić płuco i dlatego lekarz działa wtedy oględniej. Jestem zdania, że klasyczne postaci rzucawki opłucnej zależą od zatoru powietrznego a niekiedy może od zatoru skrzepliną. Sądzę jednak, że nie można odrzucić stanowczo możliwości powstania niektórych rzadkich i bardzo łagodnych postaci poronnych. także na tle odruchu z opłucnej. Za taką możliwością przemawiają chociażby napady kaszlu powstające w okresie czynnym zapalenia opłucnej, gdy zbliżymy blaszki opłucne przez ucisk na międzyżebrza. [patrz też: zupa dyniowa z mleczkiem kokosowym, lutadores opole, jerzy przybycień ]